SYMPTOMSPEAK
Betejat e Grave për Histori dhe Shëndet në Kosovën e pasluftës
Nga Hanna Kienzler
HISTORITË MË TË FUNDIT
Zia për humbjen, kujtimi i vështirësive, ndërtimi i një Kombi. Përkujtimi i Masakrave në Krushë të Madhe dhe Pastasel
AUTO-PAGE-TITLE
Është Mars dhe po afrohen përvjetorët e masakrave të kryera nga forcat sërbe në Krushë të Madhe dhe Pastasel në vitin 1999. Ato përkujtohen […]
Fuqia e fotografisë: Mrekullia e mbijetesës
AUTO-PAGE-TITLE
Pllau
“Qitu janë familja tu mbajtë zi për dy vllazën qi kanë dekë…”
Pllau
“Njiky asht tamam nji varr i përbashkët…”
Pllau
“N’kyt varr të përbashkët mund të shohësh […]
NON-MOBILE ONLY
A mundemi ne ta ndjejmë dhimbjen e të tjerëve? Si lidhet dhe shpërndahet ajo përmes historive, realiteteve të gjinorizuara dhe politikës shoqërore? Si formësohet sëmundja prej kontekstit dhe ç’lloj botë-jetësh ngrihen prej saj? Këto pyetje i kam hulumtuar mes grave në Kosovë duke zbuluar një gjuhë unike simptomatike, me anë të së cilës ato komunikojnë dhimbjen dhe vuajtjet e tyre mbi Luftën e Kosovës dhe vështirësitë e pasluftës.
Këtë gjuhë e quaj Symptomspeak – Simptomaflet.
Simptoma(ë): dukuri trupore, mendore dhe shoqërore, rrethana apo kushte që krijohen, rrjedhin, apo shoqërojnë sëmundje e ndjenja, si dhe problemet shoqërore e politike.
Flet: flas – veprim verbal, përshfaqës dhe i integruar i dhënies së informacionit, pikëpamjeve e ndjenjave në ndërveprim me të tjerët.
MOBILE ONLY
A mundemi ne ta ndjejmë dhimbjen e të tjerëve? Si lidhet dhe shpërndahet ajo përmes historive, realiteteve të gjinorizuara dhe politikës shoqërore? Si formësohet sëmundja prej kontekstit dhe ç’lloj botë-jetësh ngrihen prej saj? Këto pyetje i kam hulumtuar mes grave në Kosovë duke zbuluar një gjuhë unike simptomatike, me anë të së cilës ato komunikojnë dhimbjen dhe vuajtjet e tyre mbi Luftën e Kosovës dhe vështirësitë e pasluftës.
Këtë gjuhë e quaj Symptomspeak – Simptomaflet.
Simptoma(ë): dukuri trupore, mendore dhe shoqërore, rrethana apo kushte që krijohen, rrjedhin, apo shoqërojnë sëmundje e ndjenja, si dhe problemet shoqërore e politike.
Speak – flet: flas – veprim verbal, përshfaqës dhe i integruar i dhënies së informacionit, pikëpamjeve e ndjenjave në ndërveprim me të tjerët.
Kujtimi i luftës dhe vështirësive të jetës
A nuk është e rëndësishme të pranojmë që, duke bashkëndarë rrëfenjat tona, pohojmë jetën ndaj vdekjes, duke e ribashkuar të vdekurin me të gjallin dhe vetveten me të tjerët? (Michael Jackson 2013)
Përmes kujtimeve dhe rrëfenjave të grave që i mbijetuan Luftës së Kosovës, ftoj lexuesin të hulumtojë mbi vështirësitë e përballjes me realitetin. Historitë e tyre na rrëfejnë mbi dhunën dhe pasigurinë, por edhe mbi trimërinë, kreativitetin dhe humorin, përballë vështirësive ekstreme. Ato ngrejnë pyetje për çfarë mund të mësojmë mbi të shkuarën e turbullt e të dhunshme kur, si dëgjues apo lexues, i lejojmë vetes të ekspozohemi ndaj kujtimeve dhe rrëfimeve të dhimbshme të të tjerëve. Çfarë na kushton ta imagjinojmë këtë dhimbje dhe të ndjejmë hijen e saj brenda nesh?
Të flasësh përmes dhimbjes
Edhe ideja se duhet të mbledhim e tregojmë narrativat e dhunës bëhet problematike kur e kuptojmë se ato nuk mund të thuhen, nëse nuk arrijmë të shohim lidhjen mes dhimbjes dhe gjuhës, të zhvilluar në një kulturë të caktuar. (Veena Das 2007)
Si do mund të rrokim histori dhe kuptime që komunikohen përmes dhimbjes trupore dhe emocionale? Këtu do të takoni gra mjeshtre të artit të rrëfimit të mishëruar. Përmes shprehjeve simptomatike, symptomspeak, ato ndajnë me ne mesazhe kritike mbi të shkuarën e dhunshme të Kosovës, dhe përmes saj, mbi të tashmen dhe të ardhmen, që përndryshe janë të rënda për t’u dëgjuar, për të mos thënë të pamundura.
Sferat e shërimit
Vetëm nëse përgatitemi të dalim nga pozitat tona të rehatshme këtu e tani, do të jemi në gjendje të mësojmë mbi kuptimin e dhimbjes dhe si të japim edhe përkujdesje, përveç kurës. (Hanna Kienzler, shënime nga terreni)
Më ndiqni në sferën e shërimit ku do të takoni doktorë, psikiatër, psikologë dhe shërues tradicionalë që përballen më simptomafoljen e këtyre grave. Këtu do të lexoni mbi praktika diagnostikuese dhe shëruese nëpër vende me burime të pakta, takime magjike dhe dilema. Në total, këto histori na zbulojnë forcat krijuese përmes të cilave krijohen kumte dhe kuptime të reja mbi shëndetin dhe sëmundjen, mbi ujditë familjare, politikat kombëtare dhe gjendjen e botës.
HISTORITË MË TË FUNDIT
Zia për humbjen, kujtimi i vështirësive, ndërtimi i një Kombi. Përkujtimi i Masakrave në Krushë të Madhe dhe Pastasel
AUTO-PAGE-TITLE
Është Mars dhe po afrohen përvjetorët e masakrave të kryera nga forcat sërbe në Krushë të Madhe dhe Pastasel në vitin 1999. Ato përkujtohen […]
Fuqia e fotografisë: Mrekullia e mbijetesës
AUTO-PAGE-TITLE
Pllau
“Qitu janë familja tu mbajtë zi për dy vllazën qi kanë dekë…”
Pllau
“Njiky asht tamam nji varr i përbashkët…”
Pllau
“N’kyt varr të përbashkët mund të shohësh […]
Jetë në rrënoja
AUTO-PAGE-TITLE
Pas një dite të gjatë duke qëruar speca dhe gatuar ajwar në oborr, Arieta m’u bashku në shilte, një dyshek sfungjeri të hapur në […]
Përkujtimore: Masakra në Krushën e Madhe
AUTO-PAGE-TITLE
Në nji prej bisedave tona të shumta për Luftën e Kosovës, i ndjeri Kadri Dellova, kryeplaku i […]
Përkujtimore e masakrës së Pastaselit
AUTO-PAGE-TITLE
Forcat e armatosura serbe sulmonin sistematikisht fshatrat e bashkisë së Rahovecit, duke dëbuar civilë, bombarduar e shkatërruar shtëpitë e tokat dhe duke vrarë gjënë […]